Opuszczone pałace
Na ziemiach zachodnich jest wiele zabytków, które zachowały się w różnym stanie. Obiekty sakralne w dużej części przejęte przez Kościół są raczej w dobrym stanie, natomiast obiekty rezydencjonalne, czyli głównie pałace i dwory już niekoniecznie. Są pałace, o które zadbano w odpowiedni sposób i są użytkowane, ale są również pałace w stanie ruiny. Pałace nie były obiektami militarnymi i nie było powodu żeby w czasie II wojny światowej zostały zniszczone w czasie nalotów bombowych albo ataku artyleryjskiego. Dużo pałaców zostało podpalonych przez żołnierzy zwycięskiej armii w czasie wyzwalania lub już po wyzwoleniu. Często było tak, że stacjonowali po wojnie w pałacu, a na odchodne podpalili go. Pałace, które przetrwały były użytkowane przez PGR-y, czasem jako szkoły i te miały szansę przetrwania w dobrym stanie. Niestety znaczna część popadła w ruinę po opuszczeniu przez użytkowników, często po pożarze.
Późnobarokowy pałac w Sarniku jest przykładem takiej dewastacji. Wieś położona koło Barlinka od XIV wieku należała do Wedlów i po wielu zmianach właścicieli w drugiej połowie XIX do nich wróciła. Pod koniec XIX wieku Wedlowie zbudowali piękny pałac i założyli park. Po II wojnie światowej folwark, pałac i park przejął PGR, który opuścił pałac w latach pięćdziesiątych XX wieku. Od tego czasu płac popadł w całkowita ruinę. Obecnie jest w prywatnych rękach, nie ma żadnych działań w kierunku chociażby zabezpieczenia ruin.
Rościn koło Myśliborza jest również wsią datowana na XIV wiek. W XVIII wieku był tutaj dość duży majątek, które właścicielem był Ernest von Bredow, który założył w Rościnie dobrze prosperującą wytwórnie fajek glinianych, czynna do początków XIX wieku. Barokowy pałac w Rościnie został zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku i przebudowany sto lat później (zdjecia – https://discover.pl/palac-w-roscinie/ ). Obok założono park, pierwotnie barokowy w XIX wieku. Pałac już jest zdewastowany. Jeszcze kilka lat temu dach był cały, obecnie środkowa część dachu zawaliła się. Inny zabytek w Rościnie miał więcej szczęścia. Romański kościół salowy z kamienia ciosanego zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku został zabezpieczony dzięki pieniądzom państwowym.
Dwór w Bobrówku to w zasadzie mały pałac budowany i rozbudowany w kilku etapach od XVIII wieku aż do końca XIX wieku (zobacz – https://discover.pl/palac-w-bobrowku/ ). Jest niejednorodny stylistycznie. Przed pałacem budynki mieszkalne dla służby. Budynek pałacu jest niezamieszkały, od 2006 roku jest własnością zagranicznej firmy, jest w dość dobrym stanie, ale nie ma pomysłu na wykorzystanie go.
Pałac w Dolsku został zbudowany prawdopodobnie w XVIII wieku, chociaż na początku zapewne nie miał obecnego wyglądu. Po trzykrotnej przebudowie w XIX wieku miał styl neogotycki, z barokowymi elementami. Spłonął w 1967 roku i został ruiną. Kupiony w 1992 roku przez osoby prywatne jest od lat odbudowywany. Ten pałac już nie zniknie.
Takich przykładów jest na zachodzie Polski setki. Niestety nie zadbaliśmy o zabytki. Czego nie zniszczyli wyzwolicie, często sami rozszabrowaliśmy i zniszczyliśmy.
